Roken = de belangrijkste vermijdbare oorzaak van kanker
Als niemand meer zou roken, zouden we één op drie kankers vermijden. Het verband tussen roken en het ontstaan van kanker is duidelijk. Bijkomend vergroot roken het risico op hart- en vaatziekten, op diabetes en op longziektes, en leidt roken tot een verminderde vruchtbaarheid. De gemiddelde levensduur van rokers is vijftien jaar korter dan van niet-rokers.
Daarnaast kan ook passief roken leiden tot longkanker, tot hart- en vaatziekten en tijdens de zwangerschap tot een verhoogd risico op vroeggeboorte, wiegedood, een te laag geboortegewicht en astma bij het kind.
Van de 10 patiënten met longkanker is dit bij 9 van hen terug te brengen op roken. Er zijn aanwijzingen dat vrouwen (waarschijnlijk als gevolg van hun hormonenhuishouding) longkanker ontwikkelen bij een lagere blootstelling aan de schadelijke stoffen in sigarettten dan mannen. De sigarettenrook verandert, beschadigt en irriteert de cellen van de luchtwegen, waardoor ze het normaal geproduceerde slijm niet meer kunnen wegwerken. Hoesten wordt daardoor de enige manier om het slijm en de deeltjes van de sigarettenrook uit de long te verwijderen. Na verloop van tijd zal de constante irritatie van de cellen in de wand van de luchtwegen leiden tot een verhoogd risico op kanker.
Longkanker bij mannen komt vooral voor vanaf de leeftijd van 65, terwijl bij vrouwen de longkanker zich manifesteert vanaf de leeftijd van 55 jaar.
Longkanker treft vooralsnog meer mannen dan vrouwen omdat 20 à 30 jaar geleden veel meer mannen rookten dan vrouwen.
Kankertumoren in de mondholte, de tong, de keel, de slokdarm en het strottenhoofd komen vaker voor bij rokers. Voor mondkanker is dat risico twee tot vier keer groter. Zodra roken samengaat met regelmatig alcoholgebruik (dagelijks drie glazen of meer), een slechte mondhygiëne of langdurige irritatie van gebitselementen is dit risico des te groter. Deze tumoren komen momenteel vaker voor bij mannen meestal na de leeftijd van 50 jaar. Het aantal vrouwen neemt evenwel toe onder de patiënten met slokdarm- en strottenhoodskanker.
Roken veroorzaakt één op de vijf gevallen van acute myeloide leukemie. Kankerverwekkende stoffen in tabaksrook komen ook in het bloed terecht en kunnen daar schade aanrichten. Jaarlijks krijgen in België ongeveer 300 mensen de diagnose acute myeloide leukemie. Deze kankersoort komt iets vaker voor bij mannen.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat roken het risico op maag- en leverkanker vergroot. De ziekte komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en meestal na het zestigste levensjaar. Leverkanker treft jaarlijks ruim 500 mensen, en iets vaker mannen dan vrouwen. De diagnose wordt bij mannen vaak na het zestigste levensjaar vastgesteld, bij vrouwen tien jaar later.
Voor pancreaskanker zijn de risicofactoren niet goed gekend maar tabak is er waarschijnlijk één van omdat de prevalentie bij rokers dubbel zo groot is. Jaarlijks krijgen in België ongeveer 1.650 mensen de diagnose van alvleesklierkanker. Deze kankersoort treft mannen en vrouwen even vaak en meestal na het zestigste levensjaar.
Rokers lopen anderhalve keer zoveel risico op nierkanker dan niet-rokers. Deze kankersoort komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, op alle leeftijden, maar vooral tussen 55 en 75 jaar.
Roken is de belangrijkste risicofactor voor blaaskanker. Vier keer meer mannen dan vrouwen krijgen blaaskanker, meestal na het zestigste levensjaar. Van de tien mannen die sterven aan blaaskanker is ongeveer de helft te wijten aan roken. Van de drie vrouwen die sterven aan blaaskanker is er één te wijten aan roken.
Ook voor baarmoederhalskanker is de prevalentie groter bij vrouwen die roken dan bij vrouwen die niet roken. Bij dit soort kanker spelen humaan papillomavirussen (HPV) meestal een rol. Een infectie met HPV kan op de duur leiden tot een voorstadium van baarmoederhalskanker. Gewoonlijk ruimt het lichaam die afwijkende cellen op. Gebeurt dit niet dan kunnen deze cellen zich ontwikkelen tot kankercellen. Roken beïnvloedt het afweersysteem waardoor het lichaam meer moeite kan hebben om een HPV-infectie op te ruimen. Ieder jaar krijgen in België 650 vrouwen de diagnose baarmoederhalskanker, vaak na het vijftigste levensjaar.
Rokers ontwikkelen meer kerktoren (verdikking van de hoornlaag van de huid) die kunnen evolueren naar huidkanker.
Het is waarschijnlijk dat actief en passief roken enerzijds het risico op darmkanker verhoogt en anderzijds het risico op borstkanker bij vrouwen. Verder onderzoek is nodig om deze bevindingen te bevestigen.
Het mesotheel is een vlies dat de inwendige organen omringt en beschermt. Met de naam mesothelioom bedoelt me meestal kanker van het longvlies maar het kan ook ontwikkelen in het hartvlies of buikvlies. Mesothelioom van het longvlies wordt vooral veroorzaakt door asbest, vooral als asbest wordt gecombineerd met tabak.
Stoppen met roken is zonder meer de beste beslissing in het voordeel van je gezondheid!
(bron: Stichting tegen Kanker – geraadpleegd februari 2021)